Huyện Long Phú hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số
Các chính sách hỗ trợ cho người nghèo được huyện cụ thể hóa, vận dụng triển khai có hiệu quả. Các vấn đề cơ bản, bức xúc nhất đối với hộ nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số như nhà ở, đất ở, y tế, giáo dục … được quan tâm giải quyết, đáp ứng nhu cầu của người dân. Từ năm 2016 đến nay, huyện áp dụng biện pháp điều tra theo phương thức tiếp cận đa chiều làm căn cứ xác định ưu tiên trong chương trình giảm nghèo, kết nối với các Dự án khác. Huyện đã chỉ đạo các ban, ngành có liên quan và các xã, thị trấn xây dựng các mô hình, dự án sản xuất có hiệu quả, để khuyến khích người dân, nhất là đồng bào dân tộc Khmer tham gia sản xuất tăng thu nhập, giảm số lượng hộ nghèo ở nông thôn. Từ đó, mở rộng hoạt động tạo việc làm cho lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo.
Bên cạnh đó, từ nguồn vốn của chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và ngân sách tỉnh hỗ trợ, các mô hình sản xuất nhỏ như nuôi dê, nuôi bò, nuôi heo, trồng rau, màu … ra đời, tạo thêm việc làm, sinh kế cho đồng bào dân tộc. Việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016 – 2018 không chỉ góp phần phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở vùng nông thôn, vùng có đông đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa, nhất là các xã, ấp đặc biệt khó khăn, mà còn tạo đà cho phát triển, tăng mức thụ hưởng trực tiếp cho đồng bào dân tộc, từ đó tỷ lệ hộ nghèo toàn huyện đã giảm xuống còn 14,23% tính đến cuối năm 2018. Hộ cận nghèo dân tộc Khmer hiện còn 750 hộ, chiếm tỷ lệ 9,48%.
Chú thích ảnh: Mô hình trồng bầu cho thu nhập cao, từ nguồn vốn sinh kế.
Ông Thạch Chanh Cha – Phó Ban dân tộc huyện Long Phú cho biết : “ Trong các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo, nguồn vốn phân bổ của Trung ương cho huyện trong 03 năm liền kề trên 03 tỷ đồng. Hàng năm huyện phân bổ về cho các xã, ấp thụ hưởng Chương trình 135 theo quy định (300 triệu đồng/xã/năm, 50 triệu đồng/ấp/năm) để thực hiện các nội dung hỗ trợ theo quy định ghi trong dự án”.
Các Chương trình mục tiêu về giảm nghèo, trong đó có Chương trình 135 dành cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, làm thay đổi diện mạo cuộc sống cho cộng đồng các vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, có một số mục tiêu nhưng lại có nhiều Chương trình cùng triển khai, và việc lồng ghép thực hiện đôi khi lại không mang đến hiệu quả do các Chương trình không có điểm thống nhất, khó áp dụng như nhau. Đơn cử như Dự án xây dựng cơ sở hạ tầng thực hiện đấu thầu phải do Luật đấu thầu. Song, các Dự án này quy mô nhỏ, lại ở vùng sâu, vùng xa, ít có nhà thầu tham gia. Tuy có nhiều chính sách ban hành để thực hiện, nhưng nguồn vốn hỗ trợ, đầu tư thấp, chưa kịp thời, nên chưa phát huy tốt hiệu quả Dự án. Hay như vướng mắc từ Thông tư 15/2017 của Bộ Tài chính mà huyện Long Phú gặp phải. Đó là cuối năm 2017, tỉnh phân bổ kế hoạch vốn Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững để hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn, bãi ngang ven biển và các xã nằm trong Chương trình 135. Huyện Long Phú đã lập Đề án để hỗ trợ cho bà con, nhưng đến ngày cuối cùng của tháng 12/2018 mới triển khai cho các hộ nghèo có nhu cầu vay vốn. Việc kéo dài trong thực hiện một chủ trương xuất phát từ quy định chồng chéo đã gây khó khăn cho các địa phương. Đồng thời, việc chọn các hộ được hỗ trợ vốn thực hiện một cách vội vàng, gấp gáp (gần như chỉ chia bình quân 05 triệu đồng/hộ, nên nhiều hộ khước từ, không nhận vốn.
Ở xã Trường Khánh được Chủ tịch UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2015. Theo quy định của Chính phủ, việc công nhận một xã nông thôn mới phải đạt rất nhiều tiêu chí, trong đó, hầu hết đều không còn chuẩn để được hỗ trợ của các Chương trình, Dự án, mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, hay dành cho các xã đặc biệt khó khăn thuộc khu vực bãi ngang ven biển. Điều này gây hụt hẩng cho bà con đồng bào dân tộc ở xã Trường Khánh, nơi có đông đồng bào dân tộc Khmer sinh sống, là xã, ấp đặc biệt khó khăn lâu nay luôn nhận rất nhiều hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia.
Việc đạt chuẩn nông thôn mới, kèm theo đó là mất khá nhiều quyền lợi về bảo hiểm y tế, các hỗ trợ sinh kế cũng gây nhiều khó khăn cho bà con và chính quyền địa phương. Vì vậy, xã Trường Khánh đề nghị Trung ương và tỉnh nên xem xét, có chế độ riêng cho bà con, vì một số hộ bà con Khmer vẫn còn khó khăn, tuy cư trú tại xã nông thôn mới. Điều này có thể thấy một thực trạng là tâm lý chạy theo thành tích trong xây dựng nông thôn mới. Để đạt chuẩn nông thôn mới theo tiến độ, không ít địa phương sắn sàng xin nợ một số tiêu chí, cho đạt những tiêu chí mà lẽ ra thật sự chưa đạt. Do vậy, niềm vui đạt chuẩn nông thôn mới chưa bao lâu thì địa phương phải đối mặt với khó khăn khi nhiều chế độ, chính sách không còn được hỗ trợ. Những thiệt thòi này ngày càng trở thành thách thức nếu địa phương đó có đông đồng bào dân tộc tộc thiểu số sinh sống.
Bài và ảnh: Sóc Ca.